Payoff: The Hidden Logic That Shapes Our Motivations เป็นหนังสือเล่มล่าสุดของ Dan Ariely นักเขียนที่มีผลงานวิเคราะห์เศรษฐศาสตร์พฤติกรรมหลายเล่ม (เคยเขียนถึงทั้ง The Honest Truth About Dishonesty และ The Upside of Irrationality) หนังสือเล่มนี้พูดถึงหัวข้อเดียวหลักเลยคือ แรงจูงใจ (Motivation) ที่คนเราจะทำอะไรสักอย่าง ปัจจัยใดขับเคลื่อนให้เกิดบ้างหนังสือมีปริมาณไม่มาก (128 หน้า ในฉบับพิมพ์) อ่านแป๊บเดียวก็จบ แบ่งเป็น 4 บทย่อย

• How to Destroy Motivation – ว่าด้วยการทำลายแรงจูงใจ ยกตัวอย่างเกมต่อเลโก้ ว่าถ้าต่อเสร็จแล้วเก็บงานไว้ คนจะมีแรงจูงใจต่อชิ้นถัดไป มากกว่าการถูก scrap งานต่อหน้า
• The Joy of Making Something – วิธีหนึ่งที่จะทำให้คนรู้สึกว่างานที่ทำมีความหมาย คือทำให้มันยากประมาณหนึ่ง แต่ไม่ยากเกินไป พอสำเร็จก็จะรู้สึกดี โดยยกตัวอย่าง IKEA ที่เหมือนประกอบเองง่าย แต่ก็ไม่ได้ง่ายมาก ทำให้คนชื่นชอบ
• Money Is from Mars, Pizza Is from Venus – เงิน สามารถจูงใจคนได้แต่ในระยะสั้น ระยะยาวถ้าจะจูงใจต้องการอะไรที่มากกว่า เช่น โอกาสที่ท้าทาย, การได้พบปะคนใหม่ๆ ฯลฯ
• On Death, Relationships, and Meaning – บทสุดท้าย อธิบายว่าทำไมคนมีเงิน จึงใช้เงินไปกับการเติมเต็มจิตใจด้วยของหรู, ตั้งมูลนิธิ ซึ่งเหมือนกับที่สมัยก่อนฟาโรห์ต้องฝังศพตนเองในพีระมิดใหญ่ๆ

เนื้อหาส่วนหนึ่งอาจจะคุ้นมากหากคุณเป็นสาวก TED เพราะ Dan Ariely เคยพูดเรื่องนี้ใน TED ปี 2012 ชื่อเรื่องว่า “What makes us feel good about our work?” (ดูคลิปนี้ได้ที่ TED มีภาษาไทยแปลพร้อม) ซึ่งก็ไม่ใช่ปัญหาเพราะหนังสือเล่มนี้เป็นของ TED Publishing ทำเอง ชงเอง อย่างนั้นเลย

ถ้าเคยอ่านงาน Ariely บ้าง เล่มนี้อาจไม่ตื่นตาเท่าไหร่ เนื้อหาคล้ายๆ เดิม (รออ่านงานวิจัยใหม่ที่สนุกกว่านี้ดีกว่า) แต่ถ้าไม่เคยอ่านงานของเขาเลย เล่มนี้ก็อ่านง่ายดีครับ